BLOG
BLOG
Aydınlatma tasarımında en önemli kriterlerden biri kullanıcıların görsel konforunu sağlayarak olumsuz sonuçların önüne geçmektir. İşte tam da bu noktada devreye giren UGR (Unified Glare Rating – Birleşik Parlama Derecesi), armatürlerin yarattığı kamaşma etkisini sayısal olarak ifade eden kamaşma indeksi değerdir. Özellikle mimarlar için ışık konforu rehberi olan UGR değeri, doğru ışık planlanmasında dikkate alınması gereken temel bir ölçüttür. Çünkü bu değerin doğruluğu sayesinde hem estetik hem de işlevsel mekanlara sahip olabilir ve kullanıcıların sağlığını da koruyarak olumsuz sonuçların önüne geçilmiş olur. Peki UGR nedir? Nasıl hesaplanır ve mimarlar açısından önemi nedir? Merak ediyorsanız, gelin tüm detaylarıyla ele alalım.
UGR‘nin açılımı olan ‘Unified Glare Rating’ yani Birleştirilmiş Parlama Derecesi, aydınlatmalarda görsel konforun ve sağlığın korunması için oldukça önemli bir değerdir. Aydınlatmada neden olan kamaşmayı hesaplayan bu yöntem ile armatürlerin ne kadar kamaşma yarattığını ve buna bağlı olarak rahatsızlık boyutunu anlayabiliriz. Bu noktada kamaşma indeksi olarak da bilinen UGR değeri genellikle 10 ila 30 arasında değişkenlik göstermektedir. Bu değer aralığında değerin düşük olması çok daha iyidir. Çünkü yüksek bir UGR bize parlamanın rahatsızlığını ölçerken, düşük bir UGR ise aydınlatmanın çok daha rahat ve konforlu olduğu anlamını yansıtmaktadır.
Rahatsızlık parlamasını ölçmek için kullanılan UGR ölçmek için kapalı alanda ölçeklendirmek gerekir. Bu kapsamda ölçülen kamaşma indeksinin rahatsız edici boyutta olması ve bu parlamaya uzun süre maruz kalınması, kullanıcıların konforunu ve sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden de URG sistemini aydınlatma tasarımcıları, mimarlar ve mühendisler tarafından yaygın olarak kullanıldığı için ekstra dikkat edilmeli ve uygunluğuna özen gösterilmelidir.
Bir mekânın birleşik parlama derecesi birçok faktöre göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle doğrultusunda UGR’yi etkileyen faktörlerden her biri birleşik parlama derecesini arttırabilir veya azaltabilir. Bu doğrultuda UGR’yi etkileyen faktörler şunlardır:
Farklı yöntemlerle hesaplanabilen UGR değeri sayesinde ışığın parlama etkisini daha net ortaya koyarak kesin sonuçlar vermektedir. Bu sonuçlar mimarların ve aydınlatma uzmanlarının projelerini hazırlarken hızlı ve doğru kararlar almasına olanak sağlamaktadır. İki yöntem ile hesaplanan UGR değeri yöntemleri aşağıdaki gibidir:
UGR hesaplamada ilk yöntemde matematiksel formül ile belirlenerek elde edilir. Bu formül,
UGR = 8 \log \left[ \frac{0.25}{L_b} \sum \left( \frac{L^2 \omega}{p^2} \right) \right]
şeklindedir. Kamaşma indeksini bilimsel olarak sayısal hale getiren bu formülün açılımı aşağıdaki gibidir;
UGR hesaplamada ikinci yöntemde armatür tabanlı hesaplamadır. Bu hesaplama türü, armatür üreticilerinin test raporlarında yer alan UGR tabloları kullanılarak, teknik raporlarda hazır olarak verilir.
URG, 10 ila 30 arasında değişen bir değere sahiptir ve bu değerlerde düşük olanlar göz yorgunluğunu azaltarak görsel konforu sağlarlar. Çünkü düşük değerlerde göz kamaşma çok daha düşük gerçekleşir. Fakat yüksek URG değerlerinde göz kamaşma oldukça fazladır ve bununla beraber aydınlatma rahatsız edici düzeyde olduğu için göz yorgunluğunu da beraberinde getirir. O sebeple aydınlatmalarda tercih ederken URG değerlerinin anlamı iyi bilinmeli ve doğru değerler uygulanmalıdır.
• UGR < 10: Neredeyse hiç kamaşma etkisi yoktur ve görsel konfor oldukça idealdir.
• UGR 10 – 19: Düşük kamaşma aralığıdır ve ofisler ve eğitim alanları için ideal bir ortamdır.
• UGR 20 – 25: Orta düzey kamaşma, çoğu çalışma ortamında kabul edilebilir bir değerdir.
• UGR > 25: Yüksek kamaşma, çalışma konforunu ve görsel sağlığı olumsuz etkileyebilir.
Ulusal Renk ve Gereç (URG), mimarlar açısından hem estetik hem de işlevselliği boyutu ele alındığında önemli referanslardan biridir. Bu kapsamda mimarlar açısından URG’ nin önemi yalnızca görsel bütünlük değil, aynı zamanda malzeme seçiminden kullanıcı sağlığı ve deneyimine kadar birçok noktada kendini göstermektedir. Bu nedenle de mimari projelerde, renk uyumu ve malzeme bütünlüğü estetik tutarlık sağlayarak, güçlü bir görsel kimlik oluşturmaktadır. Tabi bununla beraber malzeme ve renk seçiminde rehber olan UGR ile yanlış malzeme kullanımının önüne geçmeye ve uzun ömürlü olmasına büyük katkı sağlamaktadır.
Mimarlar açısından kullanıcıların denetimleri ve mekanla kurduğu bağ oldukça önemlidir. Bu noktada bu bağı arttıracak doğru renk ve malzeme kombinasyonunu seçmeye yardımcı olarak kullanıcı deneyimini çok daha güçlü kılar. Tüm bu detaylara dikkat edildiği takdirde özellikle global projelerde yer almak isteyen mimarlar için uluslararası rekabet avantajı sunarak, yurt dışında kabul görme şansını arttırır.
URG’ nin çevre dostu malzeme ve doğru kullanım ilkeleriyle uygun olması, sürdürülebilir tasarımları desteklemesi ve verimli projeler üretilmesini sağlamaktadır. Sonuç olarak mimarlar açısından UGR’ nin önemi, estetik, işlevsellik, uluslararası standartlara uyum ve sürdürülebilirlik noktasında kendini göstermektedir. O sebeple uzun ömürlü ve başarılı projelere imza atmak isteyen ve fark yaratmak isteyen mimarların UGR değerine ekstra önem göstermeleri gerekir.
Aydınlatma üreticilerinin sunduğu test raporlarını okumak ve doğru değerlendirmek için aşına olmanız gereken bazı terimler bulunur. Tabloda kullanılan bu terimleri ve diğer özellikleri bildiğiniz takdirde verileri okumanız çok daha kolay olacaktır. O yüzden öncelikle odanın yansıtıcı özelliklerini bilmeniz gerekir. Bu yüzden de tavan / boşluk, duvar, çalışma düzeni veya zemin olarak üçe ayrılan odanın yansıtıcı özelliklerini, UGR değerini hesaplamak için dikkate almalısınız. Daha sonra odanın boyutları hakkında genel terimlere hâkim olmanız gerekir.
Bu noktada x, y ve H olarak adlandırılan terimler bulunur. X odanın uzunluğunu, y odanın genişliğini H ise odanın yüksekliğini ifade etmektedir. Örneğin test raporunda x = 4H ve y= 2H olarak belirtilmiş veri bize odanın uzunluğu yüksekliğinin dört katı, genişliğinin ise yüksekliğinin iki katı demek istediğini belirtmektedir. UGR test raporunda tabloda karşımıza parlama ile ilgili iki farklı bakış açısı ve perspektiften yapılan ölçümler karşımıza çıkacaktır. Bu değerlendirmeler çapraz görünüm, son görünüm ve alan – yükseklik oranı olarak farklılık göstermektedir.
URG değerinin artmasıyla görme konforu ve göz sağlığımız olumsuz etkilenmektedir. Bu noktada URG’yi en aza indirmek için URG’yi etkileyen faktörleri bilmeli ve bu faktörlere ekstra dikkat etmeliyiz. Bunun için Öncelikle URG değerini en aza indirmek için düşük URG değerine sahip armatürler tercih edilmelidir. Tabi bu armatürlerin yerleşim açıları ve yüksekliklerine dikkat etmek gerekir. URG’ye etki eden oda içindeki yansıma yapan yüzeyler de minimum seviyede tutulmalıdır ve kamaşma indeksi en aza indirilmesi için ışık kaynağının doğrudan göz hizasında olmamasına dikkat edilmelidir. Sonuç olarak parlaklık konforunu da azaltarak homojen ışık dağılımını sağlayabilir ve URG’yi en aza indirerek görsel konforunuzu arttırabilirsiniz.
Unified Glare Rating (UGR), uluslararası standartlara göre belirlenmiş ve düzenlemeler içerisinde farklı kullanım alanları için kabul edilebilir değerler tanımlanmıştır. Bu düzenlemeler, mimarlar ve aydınlatma tasarımcıların projelerini hazırlarken yol gösterici niteliği taşımaktadır. Bu noktada Avrupa standartlarına göre tanımlanan maksimum URG değeri aşağıdaki gibidir;
Bir mekânı kurmadan önce aydınlatmasını yönetmek ve uygun URG değerinde aydınlatma kullanmak oldukça kolaydır. Fakat bir mekânda var olan mevcut aydınlatma sisteminin UGR değerini düşürmek için bazı yöntemler uygulanmalıdır. Bu nedenle bir kurulumun UGR’ sini azaltmak için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
Farklı uygulamalar için doğru UGR derecesini seçme, önemli görevler ve aktiviteler için kritik öneme sahiptir. Örnek vermek gerekirse bir ameliyathanedeki URG derecesi ile bir marketteki UGR değeri aynı derecede olmamalıdır. Aksi halde yanlış yerlerde yüksek UGR değeri ciddi kazalara yol açabilir. Bu noktada sizlere farklı uygulamalar için önerilen UGR değerlerini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz. Fakat unutmayın ki doğru ve net sonuçlar elde edebilmek için URG’ yi hesaplayarak uygulamanız gerekmektedir.
Siz de kamaşma derecesi düşük aydınlatma sistemleri arıyorsanız, hemen Licalux’ün uzman ekibi ile iletişime geçebilirsiniz.
Birleşik parlama derecesi anlamına gelen UGR, ışığın göz kamaştırma etkisini sayısal olarak ifade eder.
İyi bir UGR değeri göz sağlığını tehlikeye atmayacak ve görme konforunu dengede tutacak bir değerdir. Bu noktada bu değer aralığı 19 ve altındaki değerler ideal değer olarak kabul edilmektedir.
Düşük UGR notu, göz konforunu arttıran ve göz kamaşmasının minimum olduğu ideal bir değerdir. Düşük UGR notu kullanıcıların görsel konforunu artırması ile beraber göz sağlığını da korumaktadır.
Uluslararası standartlara göre ofisler için önerilen UGR ≤ 19 olarak kabul edilmektedir.
UGR 19 ofisler için uygun, göz sağlığı için daha iyi bir ortam sunan ve daha konforlu bir değer olarak kabul edilir. UGR 22 ise UGR 19 kıyasla bir miktar daha yüksek kamaşma içerdiği için orta düzey değer olarak kabul edilir ve sanayi alanlarında kabul edilir.
UGR 16 çok düşük kamaşma seviyesine içerir ve özellikle laboratuvarlar ve teknik çizim ofisler için önerilen bir değerdir.
UGR notu armatürün göz kamaştırma derecesini gösteren bir değerdir. Yani ne kadar düşük URG notu, o kadar daha konforlu ışık anlamına gelmektedir.
