Işık insanlık tarihi boyunca çok önemli olmuştur. İlk insanlar ateşi bulduklarında ortamın aydınlandığını fark etmiş ve o dönemlerde dahi ışığın önemini kavramıştır. Geçmişten günümüze ortamı aydınlatmak için mum, gaz lambası gibi eşyalar kullanılırken günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte ışık elde etmek için floresan, ampul ve led gibi çeşitli teknolojik ürünler kullanıyoruz. Bu haftaki yazımızda ise aydınlatmanın temel kavramlarından olan ışık şiddetine değineceğiz. İyi okumalar dileriz.
Işık şiddeti, bir ışık kaynağının belirlenen bir yönde yaydığı ışık miktarıdır. Aydınlatma literatüründe ışık şiddeti, herhangi bir ışık kaynağı içinden birim katı açı içinde yayılan ışık akısını ifade eder. Kullanılan teknolojik ürünlerin ortamı aydınlatma oranları farklıdır. Yani basit bir ampul ile floresanın bir odayı aydınlatma oranı aynı değildir. Bunun temel nedeni ise ışık yayan ürünlerin, ışık şiddetinin farklı olmasıdır.
Işık şiddetinin SI birimi Candela (Kandela) olarak bilinir. Kısaca ışık şiddetinin sembolü cd olarak temsil edilir. Işık şiddeti aynı zamanda yedi temel büyüklükten biridir. Tarihsel olarak baktığımızda ışık şiddeti ölçümleri için ilk olarak mum kullanılmıştır. Işık şiddetinin birimi olan Kandela ismi de buradan gelmektedir. Candela kelimesi Latincede mum anlamına gelir. Normal bir mumun ışık şiddeti ise 1 kandelaya yakındır.
Işık şiddeti hesaplanması için “E=I(cos θ /d2)” formülü kullanılır ve sonuç kandela (cd) ile belirtilir. Formülden de anlaşılacağı üzere ışık şiddeti, ışık kaynağına uzaklık ile yüzeye düşme açısına göre doğrudan alakalıdır. Verdiğimiz formül ise standart hesaplamalar için kullanılmaktadır.
Günümüzde ışık şiddeti ölçümleri için gonyofotometre adı verilen cihazlar kullanılır. Bu cihazlar ölçümleri kandela biriminde gerçekleştirir. Gonyofotometre, ışık kaynağını dikey ve yatay eksende döndürerek farklı açılardan yoğunluk ölçümleri yapar. Tüm açılardan ölçüm yapıldıktan sonra ışık şiddeti dağılım eğrisi ortaya çıkartılır. Bu eğri üzerinde yorumlamalar yapılarak, ışık kaynağının ışık şiddeti belirlenir.
Luminous intensity calculation is used to measure the light intensity emitted per unit time in any direction of any light source. In other words, in the results obtained by the light intensity calculation, the light intensity in a direction determined per unit time is obtained, not the total light energy produced by the light source.
Tarihte ışık şiddeti ölçümünde mum kullanılırken günümüzde ışık şiddeti ölçümünde gonyofotometre kullanılmaktadır.
Işık şiddeti hesaplanması için ışık şiddeti ölçüm aleti olan gonyofotometreden faydalanılır. Gonyofotometre ile ışık şiddeti hesaplamaları çok daha kolay bir hal alır.