Aydınlatma armatürleri, iç ve dış mekanlarda uzun ömürlü ve güvenli bir kullanım sunabilmek için çeşitli koruma seviyelerine sahip olmalıdır.Bu koruma seviyeleri dış mekan, sanayi tesisleri, suya veya toza maruz kalan alanlarda oldukça önem arz etmektedir. İşte bu noktada sizlere yol göstermesi açısından “Aydınlatma Armatürlerinde IP Koruma” içeriğini hazırladık. İçeriği inceleyerek, gerekli bilgiye sahip olabilirsiniz.İyi günler ve keyifli okumalar dileriz.
“IP derecelendirmesi nedir?” denildiğinde bir armatürün katı ve sıvılara karşı koruma yeterliliğidir diyebiliriz. Bu bağlamda led ve diğer aydınlatma armatürlerinde koruma seviyeleri farklı şekillerde kodlanabilir. Bu kodlara bakarak iç mekan ve diğer alanlarda kullanılacak seçenekleri bulabilirsiniz.
IP derecelendirmesi aynı zamanda led veya diğer aydınlatma armatürlerinin katı cisimlere ve suya karşı ne kadar dayanıklı olduğunu gösteren standartlardır. Dünya üzerinde standart bir ölçü sunulması sayesinde, herkesin bu standartlara bakarak uygun ve fonksiyonel aydınlatmayı satın alması sağlanır.
IP koruma dereceleri 2 rakamla ifade edilir. İki basamaklı olarak düzenlenmiş bu rakamlardan ilki katı cisimlere karşı IP koruma derecesini gösterir. İkinci rakam ise sıvılara karşı IP koruma seviyeleri hakkında bilgi verir. Katı nesne koruması ve sıvı koruması değerlerini bunlara bakarak takip edebilirsiniz.
IP dereceleri hakkında bilgi sahibi olmanız için bu alanda uzman olmanız gerekmez. Sahip olacağınız birkaç bilgi ile ortamlara uygun led aydınlatma ve armatürler seçebilirsiniz. Bu bağlamda arka bahçenizde veya balkonunuzda zamanın tadını çıkarabilirsiniz.
IP derecelerini anlamak istiyorsanız ilk basamak katı nesne koruması olarak tanımlanır. Bu sebeple toz, kir, çamur, pislik, katı cisimlerin belirli boyutta olmasına göre geçirgenlik ve koruma değerleri belirlenir. İkinci olarak da sıvı koruması seviyeleri olarak adlandırılır. Bu sıvı koruma seviyeleri sayesinde Su, sıvı nesneler, yağmur, çamur, yağ, kimyasal vb. sıvıların yüzeyden aydınlatma içine girişinin engellenme derecesi belirlenmiş olur.
Katı nesne korumasını gösteren ilk basamak 0 ile 6 arasında değişen rakamlarla ifade edilir. 0 sayısı korumasız olarak belirlenmiştir. Sayı yükseldikçe koruma düzeyi de artacaktır. IP koruma sınıfı tablosu içinde ilk basamak değerleri şu şekildedir;
| Basamak | Katı Koruma Seviyesi |
| 0 | Koruma olmayıp temasa karşı da korunaklı değildir. |
| 1 | 50 mm’den büyük nesnelerin geçişine izin yoktur. |
| 2 | 12.5 mm’den büyük nesnelerin geçişine izin yoktur. |
| 3 | 2.5 mm’den büyük nesnelerin geçişine izin yoktur. |
| 4 | 1 mm’den büyük nesnelerin geçişine izin yoktur. |
| 5 | Toz koruma özelliği olup sınırlı toz girişine sahiptir. |
| 6 | Toz geçirmez özellikli olup toz girişi olmaz. |
IP69, IP67, IP68 gibi koruma derecelerinde toz girişi mümkün değildir. IP koruma sınıfı içinde olan aydınlatma armatürleri IP00 koduna sahipse katı ve sıvılara karşı koruma özelliği yoktur.
İkinci basamak ise IP koruma tablosu içinde sıvı korumasını ifade eder. Elektrikli cihazların, armatürlerin ve aydınlatmaların nemli ve sulu ortamlarda kullanılma yeterliliğini gösterir. Bahsi geçen bu ikinci basamak sıvı koruması değerlerine bakarak nemli, sulu ve yağmurlu ortamlarda ne tür ürünler kullanmanız gerektiğini analiz edebilirsiniz.
| Basamak | Sıvı Koruma Seviyesi |
| 0 | Suya karşı koruma yoktur. |
| 1 | Damlayan su ve dikey olarak düşen su damlaları için koruma vardır. |
| 2 | Eğik şekilde damlayan su ve dikeyden 15 dereceye kadar düşen su koruması vardır. |
| 3 | Su püskürtme ve 60 dereceye kadar açıyla püskürtülen su koruması vardır. |
| 4 | Her yönden sıçrayan su koruması vardır. |
| 5 | Su jetleri şeklinde püskürtülen su koruması vardır. |
| 6 | Yüksek basınçlı su jetleri koruması vardır. |
| 7 | Kısa süreli ve 1 metreye kadar daldırma koruması vardır. |
| 8 | Sürekli suya daldırma ve 1 metreden fazla daldırma koruması vardır. |
| 9 | Yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkta su koruması vardır. |
Giriş koruma dereceleri olarak da bilinen IP derecelendirmeleri farklı IP koruma seviyelerine sahiptir. Katı nesne koruması ve sıvı korumasını bir arada sunan bu dereceler dış mekan aydınlatmaları için oldukça önemlidir. Havuz, bahçe ve çeşitli dış mekanlarda sert ve sulu hava koşullarına karşı dayanıklılığı da ifade eder.
Tercih yaparken IP sınıfı koruma tablosu birçok yönden size yol gösterici olacaktır. Ortam güvenliğini sağlarken ileride üstlenmek zorunda kalacağınız bakım giderlerinin de arıza ile orantılı olmasını sağlar. IP koruma tablosu incelenmeden ürün satın almamanız birçok yönden avantajlıdır.
Dış mekanlarda, farklı alanlarda ve nemli ortamlarda sıkça kullanılan bazı IP koruma sınıfı mevcuttur. Bular çoğunlukla IP45, IP69, IP67, IP00, IP68, IP44, IP20 ve IP55 IP koruma seviyeleridir. Tüketicinin satın alma eğilimi gösterdiği bu kodlar kullanışlılık derecesini de gösterir. Elektrik güvenliğini sağlamak ve aydınlatmanın arızalanmasını engellemek için bunlar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz;
Aydınlatma armatürleri satın almadan bu bilgileri rehber edinmeniz yüksek düzey güvenlik ile koruma sağlayan uygun fiyatlı ürünleri bulmanızı sağlayacaktır.
Bir aletin veya aydınlatma armatürünün IP derecelendirmeleri ile test edilip daha sağlam olması mümkündür. Bunun için Tüm hava koşullarına dayanabilen, basınca dirençli, kullandığınız ortamda sorun çıkarmayan armatürler arıyorsanız, IP koruma seviyelerine dikkat ederek satın almalısınız. Özellikle IP69, IP20 ve IP55 gibi dereceleri almadan önce katı nesnelere ve suya karşı değerlendirme yapılmalı. Bu değerlendirme yapılırken de IEC standartlarına dikkat edilmeli ve giriş koruması yani IP koruma seviyelerinin belirlenmesi için test edilmesi gerekir. Testlerin birbiri içinde tutarlı olması ve güvenilirliği sağlaması önemlidir.
Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) standartları IEC 60529 prosedürlerine uygunluk arar. Bu prosedürlere göre 3 aşamalı giriş testi yapılır. Toz giriş testi, basınç testi ve su giriş testi farklı aşamalarla gerçekleşir.
IP derecelendirmelerinin test süreci her armatür ve cihazda aynı şekilde tamamlanır. Isı, sıcaklık, toz, su, sıvı ve basınca karşı dayanıklılığı ölçen, geçirgenlik hakkında bilgilendiren bu testlerden sonra armatüre uygun IP koruma derecesi verilir. Bu testlerden bahsetmek gerekirse;
Toz giriş testi, basınç testi ve su giriş testi sonuçlarına göre IP derecesi atanır. Bu dereceyi atayan ise bağımsız kuruluş veya üreticilerdir. Her iki testi de geçen armatürler su geçirmez ve toz geçirmez unvanını alır. Özellikle zor şartlarda, suda ve açık havada kullanıma uygun IP68 ve IP69K gibi ileri düzey korumaya sahip ürünlerin üretimi sağlanır. IP69 gibi yüksek sıcaklıkta ve basınçta bile güvenli aydınlatma armatürleri tasarlanmasına yardımcı olur.
Yüksek IP derecesi kullanıcının aynı aydınlatma armatürünü farklı alanlarda kullanmasına imkan verir. Ancak yüksek IP derecesine sahip cihazlar her ortamda kullanıma uygun olsa da maliyetlidir. Çünkü IP derecesi yükseldikçe o ürün için harcanan işçilik, ürün kalitesi, maliyet, güvenlik ve birçok değişken fiyatla birlikte artar. Su içerisinde kullanmayacağınız ve kapalı bahçe tarzı yerlerde işinizi görecek aydınlatmaların yüksek sıvı koruma özelliğine sahip olmasına gerek yoktur. Bu tarz ürünlerde sıvı koruma özelliği arasanız da ileride yaşayacağınız sorunda ve bakım maliyetinde daha fazla ücret ödemek durumunda kalabilirsiniz.
Sıvı ile temas halinde veya nemli ortamlarda yüksek IP derecesine sahip cihazlar kullanılabilir. Bu alandaki armatürlerde koruma özelliği fonksiyonelliği sağlar. Bu konu tamamen sizin tasarrufunuza kalmış olup bütçeniz doğrultusunda seçim yapabilirsiniz. Ciddi toz ve kir riski barındırmaya yerlerde düşük IP derecesine sahip aydınlatma armatürleri ve led aydınlatma seçebilirsiniz
İlk rakam katı nesne koruması, ikinci rakam sıvılara karşı korumayı gösterdiğinden alana göre IP derecesi seçimi yaparken dikkatli olmalısınız. Dış mekanlarda IP67, IP68, IP69 oldukça işlevseldir. Bu derecede deniz dalgalarına karşı bile elektrik güvenliği sağlanabilir. Sıvı, nem geçişinin kolay olduğu yerlerde öncelikli olarak bunlar kullanılabilir.
Ürün satın almadan önce IP koruma sınıfı verilerine dair bilgi sahibi olmanız isabetli karar vermenizi sağlar. Yaptığınız alışveriş sonrasında satın aldığınız üründen maksimum fayda sağlayabilmek adına IP koruma dereceleri son derece işlevseldir. Giriş koruması olarak bilinen bu sınıflandırma aldığınız her üründe daha iyi performans sağlar.Örneğin; Sıvı ve nem geçişi olmayacak bir alanda bu özelliklere sahip ürün tercih etmek, uzun vadede maliyeti azaltmanızı engeller. Bu sebeple satın alacağınız alanda hangi özel ihtiyaçları karşılayacağını belirleyerek sipariş verin. Armatürün toz veya suya maruz kalma durumu olmayacaksa daha fazla ödeme yapıp bütçenizi zorlamayın. İlerleyen zamanlarda armatürde görülecek sorun veya arıza için görevliden yardım almanız gerekebilir. Bu da aydınlatma maliyetini yükseltir. Maliyet yükselse bile güvenlik ve performansı etkilemez.
Sıvı ve nemli ortamda kullanılacak cihazlar ve aydınlatma armatürleri için IP54, IP55, IP56, IP57, IP58 tercih edilebilir. Bu kodlar ürünün kullanım ömrünü uzatır, daha iyi çalışmasını sağlar. Toz ve kirin yoğun olduğu dış mekanda nem ve sıvı tehlikesi yoksa IP55, IP54, IP53, IP64, IP63, IP65 tercih edilebilir. IP68 derecelendirmesi bu alanlarda daha fazla koruma sağlasa da gereksiz şekilde maliyeti artıracaktır. Cihazların verimliliği için iç ve dış mekan kullanım alanı belirleyin. Çevresel faktörleri değerlendirdikten sonra satın almanın size uzun vadede kazandıracaklarını değerlendirin.
Siz de uygun IP koruma değerlerine sahip iç mekan aydınlatma armatürlerine sahip olmak istiyorsanız, Licalux’un uzman ekibi ile iletişime geçebilirsiniz. Böylelikle doğru bir aydınlatma olanağına sahip olabilirsiniz.
IP derecelendirmesi iki basamaklı koddan oluşur. İlk basamak katı nesne geçişi, ikinci basamak ise sıvı geçişini ifade eder. Böylece suya ve toza karşı koruma derecesi belirlenir.
IP değerlerinin ikinci basamağı yüksek ise su geçirmezliği sağlar. Ancak su geçirmezliğini %100 garanti eden değer aralığı yoktur.
IP koruma seviyeleri her iki basamak için de sıfırdan başlayıp korumasız olmayı ifade eder. Katı nesne koruması için 0-6 aralığında değer belirlenirken sıvı koruması için 0-9 arası değerlendirme söz konusudur. IP00 korumasız armatürleri ifade ederken IP69K seviyesindeki ürün yüksek basınç ve sıcaklıklara karşı da dayanıklıdır.
IP derecelendirmesi iki basamaklı olup ilk rakam katı nesne korumasını ifade eder. İkinci rakam ise sıvılara karşı korumayı gösterir.
Toza ve 1 metre derinliğe kadar suya daldırmaya dayanıklıdır. Ancak cihazın suya maruz kalma süresi bu dayanıklılığı etkiler.
IP derece atamasının yapılabilmesi için basınç testi, sıvı geçiş testi ve toz geçiş testinin yapılması zorunludur. Bu testler geçilmeden ürün IP derecelendirmesi alamaz.
Hiçbir cihaz ve aydınlatma armatürü her türlü çevre koşuluna karşı dayanıklı değildir. Ürünün uzun ömürlü olmasını sağlar. Toz ve sıvının geçişini engellese de her türlü çevre koşuluna karşı dayanıklılıktan bahsetmek mümkün değildir. IP69K, yüksek IP derecesine sahip bile olsa yüksek sıcaklık ve basınca dayanma süresi vardır.
Nemli ve uzun süreli suya maruz kalınan alanlarda diğerlerine göre daha iyi performans gösterirler. Maruz kalma süresi, mekanik stres gibi faktörler de göz önüne alınarak dayanıklılık hakkında kesin kanıya varılabilir.
IP değerleri yükseldikçe aydınlatma armatürlerinde daha iyi koruma sağlanır. Ancak tam sıvı korumasından bahsetmek için her koşulda bunun sağlanması gerekir. Tam su geçirmezliğini garanti edebilmek için basınç ve yüksek sıcaklık altında da su geçirmezliği devam etmelidir.
Turkish 
English